Ahlak
Davranış
Tutum
Değer
Bir sorunu ele alış biçimi,
bir kimsenin bir sorun
karşısında tuttuğu yol,
davranış şeklidir.
Bir toplumda
benimsenmiş ve
yaşatılmakta olan her
türlü duyuş, düşünüş,
Mizaç, tabiat, huy.
İnsanlarda bulunan iyi ve
kötü tüm özellikleri
kapsamakla birlikte daha
çok güzel davranışlar için
kullanılır.
İnsanların dışarıya
yansıyan her
türlü hal ve
hareketleridir.
Güzel Ahlaki Tutum ve Davranışlar
“Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlak
bakımından en güzel olanıdır.” (Hadis)
“O takva sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah
için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları
affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever.”
dinkulturuahlakbilgisi.com
Hz. Muhammed’in yaşantısını örnek alan kişi iyi bir Müslüman olur.
“Andolsun, Allah’ın Resulünde sizin için Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden
kimseler için güzel bir örnek vardır.” (Ayet) “Sen elbette yüce bir ahlaka sahipsin.” (Ayet)
Önceleri inanç, ahlak konularında bir çok yanlışın içinde olan insanların kısa sürede yanlışlarından vazgeçip
örnek şahsiyetlere dönüşmesinde Hz. Muhammed’in ttum ve davranışlarının rolü büyüktür.
“Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın onlar senin
etrafından dağılıp giderlerdi…” (Âl-i İmrân, 159)
Hz. Aişe’ye (r.a.) Hz. Muhammed’in ahlakı
sorulduğunda “O’nun ahlakı Kur’an’dır.” demiştir.
“Sizden biri kendisi için istediğini
(Müslüman) kardeşi için de istemedikçe
İslam, insanlara iyiliği emretmiş ve
kötülük yapmayı yasaklamıştır.
“… İyiliği emret, kötülükten alıkoy…” (Ayet)
(gerçek anlamda) iman etmiş olamaz.”
(Hz. Muhammed (s.a.v)
“Müslüman, dilinden ve elinden (gelecek
kötülükler konusunda) Müslümanların
güven içinde oldukları kimsedir.” (Hz. Muhammed)
Adalet
Adalet, her şeyin ve herkesin hakkını vermek, orta yolu tutmak, ölçülü ve dengeli
davranmaktır.
Adaletin uygulanmadığı yerde Sosyal ve ekonomik dengesizlikler baş gösterir.
Haksızlık ve kargaşa, toplumu huzursuz eder
“...Bir topluluğa, bir millete olan kininiz, sizi adaleti
gerçekleştirmekten alıkoymasın...” (Ayet)
“Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, yakınlara yardım etmeyi
emreder...” (Nahl suresi, 90)
Peygamberimiz de (sav) “…İki kişi arasında adaletle hükmetmen
sadakadır…” buyurarak adaletli olmanın önemini vurgulamıştır.
dinkulturuahlakbilgisi.com
Peygamberimiz Hz. Muhammed her fırsatta özellikle devlet başkanlarının adaletli
olmasına vurgu yapmış ve kendisi de bu konuda örnek olmuştur.
İslam’ın korumaya aldığı 5 esas: Can, Akıl, Nesli, Malı, Din
Dinimiz, bu değerlere herhangi bir şekilde zarar verilmesini yasaklamıştır.
Adil bir yarış için sizden
aynı şeyi isteyeceğim. Şu
ağaca tırmanan kazanır.
Hz. Muhammed (sav) anne babanın çocuklarına eşit muamele yapmasının
onların görevi olduğunu bildirmiştir:
«Çocukların senin üzerindeki haklarından birisi de onlara eşit davranmandır.»
“Allah’tan korkun, çocuklarınız arasında adaleti gözetin.”
Peygamberlik öncesinde, “Hacerü’l Esved’in” Kabe’deki yerine konmasında
çıkan anlaşmazlıkta, Hz. Muhammed’in onlar arasında hakem olmasına
sevinmişlerdi çünkü biliyorlardı ki O, hakkı gözeten, güvenilir bir kişiliğe sahipti.
O, Muhammedü’l-Emin’di
Hz. Muhammed, gençliğinde Mekke’ye dışarıdan gelenlerin mal ve canlarını
korumak amacıyla kurulan Erdemliler Birliği’ne (Hılfu’l-fudul) katılmış ve
burada haksızlıklara karşı mücadele etmiştir.
Peygamberimiz, hakkı gözetme konusunda da Kur’an’da takdim edildiği gibi
bizler için «en güzel örnektir». Bir konuda hüküm verirken insanlar arasında
zengin-fakir, kuvvetli-zayıf, ırk, soy, cinsiyet ayrımı yapmamıştır. O, hayatı
boyunca adaletten, dürüstlükten hiç ayrılmamıştır.
Kişinin Allah’a karşı sorumluluklarını yerine getirmemesine «Allah hakkı»
denir. Kişi tövbe ederse Allah bu hakkı affedebilir. Başkalarına karşı hak
ihlallerinde bulunmaya ise «kul hakkı» denir. Kul hakkı, bizzat o kişilerin
haklarını helal etmesi ile telafi edilebilir.
dinkulturuahlakbilgisi.com
Hakkı gözetmek, adil olmak, her hak sahibine hakkını vermek demektir. İslâm,
insanları hukuk önünde bir tarağın dişleri gibi eşit kabul etmiştir. Şahısların
sosyal durumuna, soyuna, ırkına göre imtiyazlı (ayrıcalıklı) muamele
yapılmasına müsaade etmemiştir.
Adalet
Adalet
Hz. Muhammed, vefatına yakın, “Ey Müslümanlar, şayet birinize haksız bir
muamelede bulunmuşsam onu ödemeye hazırım. Kimin hakkı varsa işte şahsım işte
malım gelsin alsın.” diyerek üzerinde hiç kimsenin hakkının kalmasını istememiştir.
Hz. Muhammed, İbadetlerini yapan ancak kul hakkına uymayan kimseleri «müflis»
(iflas etmiş) kişi olarak haber vermektedir. Çünkü böyle kimselerin ibadetten elde
ettikleri sevaplarının, hakkını yediği kimselere dağıtılacağını elinde bir şeyin
kalmayacağını ve gerçek iflasın da bu olduğunu söylemiştir.
Bir gün torunları Hasan ve Hüseyin Peygamberimiz’den su istediler. Önce Hasan'a
sonra da Hüseyin'e su verince kızı Hz. Fatıma, "Babacığım suyu neden önce Hasan'a
verdin. Hasan'ı daha mı çok seviyorsun” diye sorunca Peygamberimiz: “Hayır, ilk önce
suyu Hasan istedi" cevabını verdi.
Hırsızlıkla suçlanan bir kadına, saygın bir aileden olduğu için ceza verilmemesi için
aracılık edenlere Hz. Muhammed öfkelendi. Öncekilerin suçluyu ceza verirken güçlü-
zayıf ayrımı yapmaları sebebiyle helak olduklarını söyledikten sonra, “Suçu işleyen
kızım Fatıma da olsa onu cezalandırırdım.” dedi.
dinkulturuahlakbilgisi.com
Hz. Muhammed: «Hak sahiplerinden yana çıkıp hakkın yerini bulmasına yardımcı
olanlar, insanların en hayırlılarıdır. İçinde, zayıf kimsenin incitilmeden hakkını
alamadığı bir toplum yükselemez.” buyurmuştur.
Haklıysan korkma,
HAK seni korur. (Hz. Ali)
